मंगळवार, १५ डिसेंबर, २००९

सुगरण -३


सकाळी जिना उतरुन खाली आले तेव्हा अंगणात (फुटलेली दोन) अंडी पडलेली दिसली. दोन फुटलेली एक शाबूत..कावळा पहाटेच आपलं काम करून गेला होता वाटतं. त्याला अंडीच खायची होती तर या फुटलेल्या अंड्यांचा चट्टामट्टा का नाही केला त्याने? तो जिंवत पिलांच्या शोधात तर नाही? शाबूत अंडं मी अगदी काळजीपूर्वक पुन्हा खोप्यात ठेवलं.


आता मात्र मी ठरवलं, सुगरण सिरीयल पाहणं बंद करणं योग्य. कशासाठी मनाला चुटपुट लावून घ्यायची? आज फुटलेली अंडी बघायला मिळाली. उद्या काय वाढून ठेवलं असेल कोणास ठाऊक? दुपार पर्यत माझा निश्चय दृढ राहीला. त्यानंतर मात्र डळमळला. मन खोप्याकडे धाव घेऊ लागलं. मी बाल्कनीत येवून थांबले. जणू काही झालेलंच नाही अशा थाटात सगळं सुरळीत चालू होतं. कावळ्याचा काही मागमूस नव्हता. त्याला कळून चुकलं असावं याचा नाद सोडलेला बरा! सुगरणी त्यांच्या कामात गर्क. ज्यांच्या घरट्यांतून अंडी पडून फुटली ते सुगरणही (कदाचित) काहीच झालं नाही अशा भावात खोप्याची डागडुजी करत होते. वर वर बघता खोपे बांधून तयार होते. काही खोप्यांत पिल्लांनी जन्म घेतला असेल. म्हणून तर काही सुगरणी खोप्यांच्या नळकांड्यांतून फर्र्कन ये जा करताना दिसत होत्या. वरचे वर खोप्याची वीण घट्ट होत चालली आहे. पक्क्या विणीत पिल्लं अधिक सुरक्षित आहेत.कधी मी आळसावलेली असेन, उदास असेन, परिस्थितीपुढे हतबल असेन, निराशेचे मळभ मनात दाटलेले असेल, आता सगळं संपलं असं वाटेल, तेंव्हा ही सुगरण नक्कीच मला मदत करेल!खोप्यावर पाय रोवून अविरत एका काडीनंतर दुसरी काडी आणून त्याचा प्रत्येक टाका घट्ट सांधणाऱ्या या ज़सुगरणींशी नकळत माझे नाते जडते.


शनिवार, १२ डिसेंबर, २००९

सुगरण २

अगदी २-४ दिवसांत या सुगरणींची सोसायटी उभी राहिली...कदाचित प्रत्येक खोप्यात अंडीही असतील..आता हे सुगरण अंडी उबवतील त्यातून त्याची पिल्लं बाहेर येतील.. सुगरणी त्यांना दाण्यातला दाणा भरवतील..पिल्लं मोठी होतील त्यांना पंख फुट्तील..एकदा का पंख फुटले की पिल्लं या फांदीवरुन त्या फांदीवर झेपावत उंच आसमंतात भरारी घेतील...मी या विचारांतच हरवले होते की कावळ्याच्या काव-काव ने मला भानावर आणले. जणूकाही ही काव- काव माझ्या स्वप्नाळू मनाला जाणीव करुन देतेय सुरळीत घटना घडतील तो संसार कसला? अन काही उलथापालथ न होता प्रसववेदने शिवाय जन्म घेतो तो जीव कसा? काहीतरी निर्माण होतंय तेव्हा लगेचच त्याला नष्ट करु पाहणारं आव्हान त्याच्या समोर असलंच पाहिजे हा निसर्ग नियमच आहे का?


या खोप्याची चाहूल कवळ्याला लागली आहे तर. तो काव-काव करुन त्याचे भाऊबंद गोळा करतोय का या सुगरणींना आव्हान देतोय हे आता तरी माझ्या लक्षात येत नाही. कावळ्याच्या काव-काव ने भेदरुन घरट्यापासून बऱ्याच अंतरावर असणाऱ्या फांद्यावरुन सुगरणींनीही चिवचिवाट चालू केला आहे. survival of the fittest च्या या भयाण नाट्यातला हा sound show मन हेलावणारा आहे.


अहोरात्र खपून बांधलेला खोपा हा कावळा ऐका फट्क्यात जमीनदोस्त करणार. मी ‘हुश्श,शुक-शुक’ करण्याच्या प्रयत्नात आहेच, पण कावळ्याला याचा काही फरक पडत नाही. तो खोप्यावर अगदी तुटून पडला आहे. इतका हुशार आहे हा शत्रू की खोप्याच्या ज्या खोलगट भागात अंडी असतात त्या भागावरच तो टोच्या मारून बोचकारतोय. कुठल्याही क्षणी खोप्याला भगदाड पडणार की संपलं सगळं - मी स्वतःला सांगून टाकलं. सगळ्या ताकदीनिशी कावळा खोप्याला झटतो आहे. काय शिल्लक राहणार आता हा खोपा. मात्र माझा हा विचार चुकीचा ठरला. एवढ्या झटापटी नंतरही सुगरणीचा हा खोपा तग धरून आहे. आश्चर्य म्हणजे खोप्याच्या विणकामावर याचा काही परिणामच नाही. विंचरलेले केस जसे वाऱ्यावर विसकटतात,एक कंगवा - की लगेच पूर्ववत नीटनेटकं डोकं व्हावं तशीच काहीशी या घरट्याची अवस्था झालीय. कावळा मैदान सोडून पळाला आहे आणि सुगरण पुन्हा कंगवा फिरवण्यात – आपलं- डागडुजी करण्यात मग्न!




काड्या काड्या गोळा करुन उभं राहणाऱ्या या संसारात चांगलाच climax आला आहे. संसार चिऊ-काऊचा असो वा माणसांचा; चटके हे ठरलेले आहेत, नाही? आवळ्यावरच्या घरट्यावर हल्ला करून काही मिळालं नाही हे बघून कावळ्यानं समोरच्या नारळावर लटकणाऱ्या खोप्यावर हल्लाबोल केलेला दिसतोय. गवताच्या एका एका काडीने मोठ्या कौशल्याने विणलेला हा खोपा बघण्यात नाविन्याचा, सृजनतेचा जो आनंद मला मिळत होता त्याची जागा आता भीति, असुरक्षितता, उदासपण यांनी घेतलीय...इथं तर कावळा चोचीत खोपा ज्या फांदीत गुंफला आहे तो शेंडाच चोचीत पकडून ३६० अंशात फिरवून उचकटण्याच्या प्रयत्नात आहे. आता मात्र हे बघवत नाही. प्रकरण हाताबाहेर जाण्याअगोदर काहीतरी केलं पाहिजे. मी जळमटं काढण्याचा झाडूच हातात घेऊन उभी आहे. आता येऊच त्या कावळ्याला, बघते त्याला! आला रे आला की चांगला झाडतेच त्याला. पण विचार योग्य असला तरी अवघड आहे. मी इथं चोवीस तास काही पहारा नाही देऊ शकत. आता या सुगरणी आणि त्यांचं नशीब.


काय केलं म्हणजे या कावळ्यापासून खोपा वाचेल? माझा विचार चालूच आहे तोवर पुन्हा ती अगदी नकोशी कर्कश्श काव काव आणि चिवचिवाट कानावर पडला. कावळ्याला हुसकावू म्हणून बाहेर आले आणि पाहते तर काय – माझ्यासारख्याच २-३ बाल्कनी प्रेक्षक मैत्रीणी त्या कावळ्याला हुसकावत आहेत. चला सुगरणींकडे बरीच सहानुभूती आहे म्हणायची!प्रपंचाच्या या लढाईत काय काय होणार आहे...कुठलं दर्शन ही ‘सुगरण संसार’ मालिका मला देणार आहे...

(फोटो इंटरनेटवरून)